Türkiye, deprem sonrası bina hasar tespit süreçlerini yeniden yapılandırıyor. Resmi Gazete’de yayımlanan yeni yönetmelik, yüzeysel incelemelere dayalı yıkım kararlarını sona erdiriyor. Mühendislik hesaplamalarına dayalı analizler artık zorunlu olacak. Bu değişiklik, hem vatandaşların güvenliğini artırmayı hem de ekonomik kayıpları azaltmayı amaçlıyor. Uzmanlar, yeni düzenlemenin bina güvenliği standartlarını yükselteceğini ifade ediyor.
Mühendislik Analizleri Zorunlu
22 Haziran 2025 tarihli ve 32934 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Afetler Sonrası Bina Hasar Tespiti Yapılmasına İlişkin Genel Kurallar Hakkında Yönetmelik”, hasar tespitlerini mühendislik kriterlerine bağlıyor. Yönetmelik, 6 bölüm ve 36 maddeden oluşuyor. Binaların performans analizleriyle değerlendirileceği belirtiliyor. Yapı denetimli binalarda hasar kararlarının bilimsel temellere dayanması sağlanacak. Bu düzenleme, daha güvenilir ve şeffaf bir süreç sunmayı hedefliyor.
Yıkım Kararlarına Eleştiri
Deprem sonrası yeni binalara detaylı inceleme yapılmadan yıkım kararları verilmesi, uzun süredir eleştiriliyordu. DAİMFED Malatya Şube Başkanı İnşaat Yüksek Mühendisi Kadircan Esen, 1 Haziran 2024’te düzenlediği basın toplantısında bu sorunu dile getirmişti. Esen, “Yeni binaların birçoğuna detaylı analiz yapılmadan yıkım kararı verildi. Bu yaklaşım hem mühendislik bilimine aykırı hem de milli ekonomiye büyük zarar verecek niteliktedir. Bir binaya sadece yüzeysel gözlemle, birkaç çatlak ya da dökülmeye bakarak karar verilmemeli. Aynı şekilde dışarıdan hasarsız gibi görünen bazı eski binaların da statik performansı yetersiz olabilir. Yani her sağlam görünen bina güvenli değildir. Bizim önerimiz, bu tespitlerin mühendislik analizlerine ve performans değerlendirmelerine dayandırılmasıdır. Bu konuda teknik raporlarımızı defalarca ilgili kurumlara ilettik” demişti. Bu uyarılar, yeni yönetmeliğin hazırlanmasında önemli bir rol oynadı.
STK’ların Talepleri Karşılandı
Esen’in açıklamalarının ardından, Malatya ve diğer deprem bölgelerindeki STK’lar da benzer görüşleri savundu. Ekonomik ömrü olan binaların bilimsel dayanak olmadan yıkılmasının yanlış olduğu vurgulandı. STK’lar, hasar tespitlerinin mühendislik analizlerine dayandırılmasını talep etti. Yeni yönetmelik, bu talepleri karşılayacak şekilde düzenlendi. Bu adım, vatandaşların güvenini artırmayı ve ekonomik kayıpları azaltmayı hedefliyor.
Daha Güvenli Bir Gelecek
Yeni yönetmelik, bina hasar tespitlerinde bilimsel bir yaklaşımı zorunlu kılıyor. Performans analizleri, binaların gerçek durumunu ortaya koyarak yanlış kararların önüne geçecek. Yapı denetimli binalarda hasar tespitlerinin bilimsel verilere dayandırılması, vatandaşların güvenini artıracak. Deprem bölgelerinde daha güvenli bir yaşam alanı oluşturmayı hedefleyen bu düzenleme, uzmanlar tarafından olumlu karşılanıyor. Yeni yönetmelik, bina güvenliği konusunda yeni bir standart oluşturacak.
