Bitlis’in Hizan ilçesinde yetiştirilen yerel üzüm çeşitlerinin biyokimyasal özellikleri bilimsel bir çalışmayla ortaya konuldu. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı’nda hazırlanan yüksek lisans tezinde, Hizan yöresine özgü 19 üzüm çeşidi detaylı olarak incelendi.
Harun Burak Ekinci tarafından hazırlanan ve Doç. Dr. Cüneyt Uyak’ın danışmanlığını yaptığı çalışmada; üzüm çeşitlerinin tane ve salkım özellikleri, şıra verimi, asitlik, pH, olgunluk indisi, fenolik bileşikler, antioksidan kapasite ve C vitamini içerikleri belirlendi. Elde edilen veriler, Hizan üzüm çeşitlerinin hem sofralık hem de endüstriyel kullanım açısından önemli bir potansiyele sahip olduğunu gösterdi.
“Birçok çeşit şaraplık olarak değerlendirilebilir”
Araştırmada, üzüm çeşitlerinin şıra kuru madde oranlarının yüzde 16,70 ile 26,25 arasında değiştiği tespit edildi. Kırmızı Üzüm, Yerli Turtur ve Yediveren çeşitleri dışında kalan birçok üzümün şarap üretimi için uygun değerlere sahip olduğu belirlendi. Şıra pH değerlerinin genel olarak ideal sınırlara yakın olduğu, olgunluk indisi açısından da çeşitlerin büyük bölümünün hasat için uygun seviyede bulunduğu kaydedildi.
”Koyu renkli üzümler dikkat çekiyor”
Çalışma sonuçlarına göre, tane kabuğu koyu kırmızı-mor renkte olan üzüm çeşitlerinin toplam fenolik madde, flavonoid ve antioksidan değerlerinin daha yüksek olduğu belirlendi. Yeşil-sarı kabuk rengine sahip çeşitlerde ise antosiyanin maddesine rastlanmadı.
Kuş Üzümü, Siyah Güzane, Bağılti, Pekmezlik ve Siyah Miri çeşitleri; fenolik bileşikler, antioksidan kapasite ve C vitamini içeriği bakımından öne çıkan üzüm çeşitleri arasında yer aldı.
“Sağlık ve gıda sanayisi için önemli kaynak”
Araştırmada, Hizan üzüm çeşitlerinin doğal biyoaktif bileşenler açısından zengin olduğu vurgulanarak, bu durumun sağlık, gıda sanayisi ve bitki ıslah çalışmaları açısından önemli bir avantaj sunduğu ifade edildi. Yapılan kümeleme analizinde ise Kuş Üzümü ve Siyah Güzane çeşitlerinin birçok biyokimyasal parametrede diğer çeşitlere göre daha yüksek değerlere sahip olduğu belirlendi.
“Üreticiye ve ıslah çalışmalarına katkı sağlayacak”
Çalışmadan elde edilen sonuçların, Hizan yöresindeki üzüm çeşitlerinin daha etkin değerlendirilmesine katkı sunacağı, üreticiler, gıda sanayisi ve bitki ıslah programları için yol gösterici olacağı belirtildi. Araştırmanın aynı zamanda Hizan yöresine ait asma gen kaynaklarının korunması ve sürdürülebilir şekilde değerlendirilmesi açısından önemli bir bilimsel veri niteliği taşıdığı ifade edildi.
