Yüksek enflasyon ve değer kaybı nedeniyle piyasadaki toplam nakdin yüzde 86’sı, sadece 200 TL’lik banknotlardan oluşuyor. Bu banknotu kazanmak için bir asgari ücretlinin 1 saat 41 dakika çalışması gerekiyor. ATM’ler ise bu durumu yansıtarak, 200 TL’nin altındaki kağıt paraları vermeyi neredeyse durdurdu.
Tarihi değer kaybeden ve her geçen gün alım gücü eriyen 200 TL, ekonomik durumun vahametini gözler önüne serdi. Küresel piyasalardaki dalgalanmalar ve tarihi değer kaybı nedeniyle Türk Lirası, giderek kan kaybetmeye devam ediyor.
16 Yılda Dolar Karşısındaki Değer Çöküşü
En büyük banknot olan 200 TL, tedavüldeki on altıncı yılını tamamlarken, alım gücü yıllar içinde eridi. 1 Ocak 2009’da tedavüle çıktığında 131 dolara denk gelen banknot, bugün itibarıyla 5 dolar bile etmiyor ve sadece 4.82 dolar değerinde. Bu, banknotun dolar karşısında değerinin 27 katın üzerinde eridiği anlamına geliyor. Nefes gazetesinden İlkay Akkaya'nın haberine göre, 2009’da bu parayla bir haftalık alışveriş yapılabiliyorken, bugün sadece bir kahve zincirinde sade kahve alınabiliyor.
Gıda ve Fast Food Karşısındaki Alım Gücü Kaybı
Alım gücündeki erime, gıda fiyatlarında çarpıcı şekilde görülüyor. 2009 yılında aynı 200 TL ile fast food zincirlerinde 10.75 TL’ye satılan ikili menülerden 18 adet satın alınabiliyordu. Bugün ise aynı banknotla ancak bir hamburger menüsünün üçte biri satın alınabiliyor. Bu durum, 200 TL’nin artık bir öğün yemek yemeye bile yetmediğini açıkça gösteriyor.
200 TL'nin Piyasada Hâkimiyeti ve ATM Etkisi
Merkez Bankası verilerine göre, ağustos ayı itibarıyla piyasadaki toplam 847 milyar liralık nakdin tam yüzde 86’sı, sadece 200 TL’lik banknotlardan oluşuyor. Yüksek enflasyon karşısında ciddi değer kaybeden Türk Lirası, bu banknotun piyasada neredeyse tek başına var olmasına yol açtı. Bu duruma bankacılık sistemi de ayak uydurdu. Artık pek çok ATM, 200 TL’nin altındaki kağıt paraları ya hiç vermiyor ya da son derece sınırlı tutuyor, bu da küçük kağıt para bulmayı neredeyse imkansız hale getiriyor.
Asgari Ücretli İçin 200 TL'nin Anlamı
2025 yılında net asgari ücret 22.104 TL seviyesinde bulunurken, haftada 43 saat çalışan bir işçinin saatlik kazancı yaklaşık 118.7 TL’ye denk geliyor. Bu hesapla, piyasada en çok dolaşan banknot olan 200 TL’yi kazanabilmek için bir asgari ücretlinin 1 saat 41 dakika çalışması gerekiyor. Bu, en büyük banknotun dahi asgari ücretlinin alın terinin kısa süreli bir karşılığı haline geldiğini gösteriyor.
