Emeklilik sürecinde bu annelere, prim günlerine eklenen özel destekler aracılığıyla kolaylık sağlanması hedefleniyor. Bu adım, fedakarlık gerektiren bu annelerin emeklilik haklarına daha erken ve kolay bir şekilde ulaşmasını amaçlıyor. Benzer şekilde, zorlu ve yıpratıcı iş kollarında çalışan vatandaşlar için de pozitif ayrımcılık içeren düzenlemeler bulunuyor. Madenciler, gazeteciler ve denizciler gibi meslek gruplarına fiili hizmet süresi zammı, yani yıpranma payı eklenerek emeklilik tarihlerinin öne çekilmesi imkanı sunuluyor.
Bu özel düzenlemeler, sadece belirli meslek gruplarıyla sınırlı kalmıyor. Engelli çalışanlar için de kademeli bir erken emeklilik sistemi devrede. Yüzde 40 ve üzeri engellilik oranına sahip olan bireyler, bu oranlara bağlı olarak daha düşük prim gün sayılarıyla emekli olabiliyorlar. Örneğin, yüzde 40 engelliliği bulunan bir çalışan için 15 yıl sigortalılık ve 3600 gün prim yeterli olabiliyor. Ayrıca, iş hayatında beklenmedik sağlık sorunları yaşayan veya iş kazası geçirenler için de malulen emeklilik hakkı önemli bir güvence sunuyor. İş gücünün yüzde 60'ını veya daha fazlasını kaybeden vatandaşlar, sadece 1800 prim günüyle malulen emeklilik hakkından yararlanabilmektedir.
Kısmi Emeklilik Formülleri Masada
Emeklilik için gereken yüksek prim gün sayılarını tamamlayamayan vatandaşlar için de çeşitli formüller Meclis gündeminde yer alıyor. Kısmi emeklilik olarak adlandırılan bu sistem, belirli bir yaş ve sigortalılık süresini dolduran ancak prim günü eksik olanlara emekli maaşı bağlanmasına olanak tanıyor. Bu sistemde sigorta başlangıç tarihi kritik bir rol oynuyor. 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigorta girişi olanlar, 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günü şartlarını sağladıklarında kısmi emeklilik hakkı elde edebiliyorlar. Sigorta başlangıcı bu tarihten sonra olanlar için ise aranan şartlar 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 prim günü olarak güncelleniyor. Bu seçenek, tam emeklilik için yeterli primi olmayanlara önemli bir alternatif sunuyor.
Kadınlara Doğum Borçlanmasıyla Gelen Avantaj
Yeni düzenlemeler kadın çalışanlara yönelik de önemli kazanımlar içeriyor. Doğum borçlanması, annelerin emekliliklerini öne çekmeleri için güçlü bir araç olarak dikkat çekiyor. Sigorta başlangıcından sonra anne olan kadınlar, prim ödenmeyen dönemleri için borçlanma yapabiliyor. Bu hak, her çocuk için 720 güne kadar prim kazanma imkanı sunuyor. Üç çocuğu olan bir kadın çalışan, bu haktan maksimum düzeyde faydalanarak toplamda 2160 gün, yani tam 6 yıl kazanabiliyor. Bu imkan, özellikle çocuk bakımı nedeniyle çalışma hayatına ara vermiş anneler için eksik primlerini tamamlama noktasında kritik bir rol oynuyor. Erkek çalışanlar için de askerlik borçlanması, sigorta başlangıcını geri çekme ve prim kazanma amacıyla kullanılabiliyor.
Bağ-Kur'lulara Tarihi Müjde: Prim Günü 7200'e Düşüyor
Meclis'te görüşülen torba yasanın en geniş kitleyi etkileyecek ve en çok beklenen maddesi ise Bağ-Kur'lulara yönelik düzenleme. İlk EYT düzenlemesinden yararlanamayan ve 9000 prim günü şartı nedeniyle emekliliği uzayan esnaf ve serbest çalışanlar için tarihi bir adım atılıyor. Mevcut durumda 9000 gün olan prim şartının, SSK'lı çalışanlarla eşitlenerek 7200 güne indirilmesi planlanıyor. Bu değişiklik, binlerce Bağ-Kur sigortalısının 1800 gün, yani yaklaşık 5 yıl daha erken emekli olmasının önünü açacak. Bu düzenleme, prim sistemindeki eşitsizliği gidermeyi ve küçük işletme sahiplerini rahatlatmayı hedefliyor. İlk EYT düzenlemesiyle yaklaşık 3 milyondan fazla kişi emeklilik hakkı elde ederken, bu yeni adımların da milyonlarca vatandaşa emeklilik kapısını aralaması bekleniyor.
