Sosyal güvenlik alanında yapılan son düzenlemeler, milyonlarca sigortalı çalışanın emeklilik planlarını yeniden şekillendiriyor. Türkiye Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yürürlüğe konulan Mini EYT sistemi, eksik prim günlerini tamamlama veya farklı koşullarda emeklilik hakkı kazanma imkanları sunuyor. Doğum ve askerlik borçlanması gibi prim artırıcı yöntemlerin yanı sıra, iş göremezlik durumunda malulen emeklilik ve belirli prim günü ile kısmi emeklilik seçenekleri de sigortalılar için yeni yollar açıyor. Bu adımlar, daha geniş bir kesimin emeklilik hakkına erişimini kolaylaştırmayı hedefliyor.
Çocuk Sahibi Kadınlara Özel Avantaj
Kadın çalışanların emeklilik sürecini hızlandıran mekanizmalardan biri doğum borçlanmasıdır. Sigortalılık başlangıcından sonra dünyaya gelen çocuklar için prim günü borçlanması yapma olanağı tanınmaktadır. Her bir çocuk başına 720 güne kadar prim borçlanması yapma hakkı mevcuttur. Bu imkandan en fazla 3 çocuk için toplamda 2160 gün prim kazanımı şeklinde yararlanılabilir. Doğum borçlanması, hem eksik prim günlerini kapatmaya yardımcı olur hem de emeklilik için hedeflenen yaşı erkene çekebilir. Borçlanmadan faydalanabilmek için temel şart, çocuğun doğum tarihinin sigorta başlangıcından sonra olmasıdır.
Askerlik Yapan Erkeklere Sigorta Girişi Avantajı
Erkek sigortalılar için askerlik borçlanması, sadece prim gün sayısını artırmanın ötesinde bir fayda sağlar. Sigortalı işe başlama tarihinden önceki askerlik süresi, kişinin sigorta giriş tarihini geriye çekme potansiyeli sunar. Bu özellik, özellikle Erken Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) kapsamında değerlendirilmek isteyenler için kritik önem taşır. Askerlik borçlanması, prim kazanımının yanı sıra, erken emeklilik için belirleyici olabilen sigorta başlangıç tarihini de optimize etme fırsatı sunar. Böylece, askerlik hizmeti emeklilik planlamasında stratejik bir rol üstlenebilir.
Maluliyet Durumunda Emeklilik Süreci
Sağlık durumları nedeniyle çalışma yeteneğini önemli ölçüde yitiren bireyler için malulen emeklilik seçeneği mevcuttur. Bu haktan faydalanabilmek için, bireyin en az %60 oranında çalışma gücü kaybı yaşadığını gösteren resmi bir rapor sunması gereklidir. Malulen emeklilik başvurusu için ayrıca, 10 yıl sigortalılık süresi ve 1800 gün prim şartlarının yerine getirilmiş olması aranır. Gerekli sağlık raporunun SGK tarafından yetkilendirilmiş hastanelerden alınması ve Kurumun onayı gerekmektedir. Onaylanan başvurular sonucunda, yaş şartına bakılmaksızın emekli aylığı bağlanmaktadır. Bu düzenleme, sağlık nedenleriyle çalışmaya devam edemeyen bireyler için bir sosyal güvenlik ağı oluşturur.
Eksik Primle Emeklilik İmkanı: Kısmi Seçenek
Yaş şartını doldurmasına rağmen yeterli prim gününe ulaşamamış sigortalılar için kısmi emeklilik bir çözüm olarak sunulmaktadır. Bu seçenek, tam emeklilik için gerekli tüm prim günlerini tamamlayamayan ancak belirli bir hizmet süresi ve prim günü olan kişilere yöneliktir. Kısmi emeklilik için aranan şartlar, sigorta başlangıç tarihine göre farklılık gösterir. 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar için kısmi emeklilik şartı 10 yıl hizmet süresi + 3600 prim günü olarak belirlenmiştir. 8 Eylül 1999 sonrası sigortalılar için ise bu şart 15 yıl hizmet süresi + 4200 prim günü olarak düzenlenmiştir. Kısmi emeklilik, belirlenen şartları sağlayan bireylerin tam zamanlı çalışma zorunluluğu olmadan emekli olmalarına olanak tanır. Engelli çalışanlar ve engelli çocuğu olan annelere yönelik özel haklar da bu düzenlemeler kapsamında ele alınmaktadır. Engelli çalışanlar, %40 ve üzeri engel oranıyla, vergi indirimi hakkını kullanarak, 15 yıl sigortalılık ve 3600 prim günüyle yaş şartı olmadan emekli olabilmektedir. 1 Ekim 2008 sonrası sigortalı olan engelli çocuğu sahibi anneler için ise ödedikleri primlere %25 oranında ek gün kazanımı eklenir. Bu ek süre hem prim gününe sayılır hem de emeklilik yaşından düşülür. Sosyal Güvenlik Uzmanı Açıkladı: En Düşük Emekli Maaşı 17 Bin 73 Lira Olabilir. Mini EYT ile, eksik prim günlerini tamamlama, yaş şartından avantaj sağlama, sigorta girişini öne çekme ve sağlık sorunları olanlar için güvence altına alma gibi olanaklar sunulmaktadır. SGK'nın bu hakları, milyonlarca çalışanın erken emeklilik hakkı kazanmasını mümkün kılmaktadır.